Tranh chấp lối đi chung là một loại tranh chấp phổ biến ở mọt số địa phương. Do đó, những người tranh chấp lối đi chung cần đến sự giải quyết của cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, khi yêu cầu cơ quan nhà nước giải quyết thì các bên tranh chấp có thể không biết cơ quan nào nào có thẩm quyền giải quyết. Pháp luật đã quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung. Vậy, thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung thuọc về ai? Hãy cùng Luật đất đai tìm hiểu về vấn đề này qua bài viết dưới đây nhé.
Tranh chấp lối đi chung là gì?
Hiện nay pháp luật không có quy định về lối đi chung, có thể hiểu lối đi chung là phần diện tích đất được tách ra để người dân sử dụng làm lối đi ra đường giao thông công cộng. Tranh chấp lối đi chung được hiểu là mâu thuẫn về việc mở lối đi chung hay mâu thuẫn do lấn, chiếm đất giữa các chủ sử dụng đất liền kề. Dưới đây là một số trường hợp tranh chấp về lối đi chung, bạn có thể tham khảo.
* Trường hợp tranh chấp về mở lối đi chung:
Lối đi chung được hình thành do người sử dụng đất phía ngoài tự dành ra hoặc theo thỏa thuận hoặc chuyển nhượng cho người phía trong một phần diện tích đất để có lối ra đường công cộng (giống với lối đi qua). Hoặc, lối đi chung do các chủ sử dụng đất cắt một phần đất của mình tạo nên, đồng thời lối đi chung tạo thành ranh giới sử dụng đất giữa các thửa đất liền kề (thường gọi là đường đi chung hoặc ngõ đi chung).
Theo đó, việc mở lối đi chung là quyền của người sử dụng đất tự dành ra/thỏa thuận/chuyển nhượng một phần diện tích đất để làm lối đi chung.
Như vậy, tranh chấp về mở lối đi chung được coi là tranh chấp dân sự.
* Trường hợp tranh chấp do lấn, chiếm đất giữa các chủ sử dụng đất liền kề:
Theo khoản 24 Điều 3 Luật Đất đai 2013, khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP quy định tranh chấp về lối đi do hành vi lấn, chiếm giữa những người sử dụng đất liền được xác định là tranh chấp đất đai (tranh chấp trong việc xác định ai là người có quyền sử dụng đất).
Giải quyết tranh chấp lối đi chung như thế nào?
Tranh chấp lối đi chung hiện nay có hai loại tranh chấp, theo đó mà cách giải quyết tranh chấp lối đi chung đối với các trường hợp tranh chấp đất đai và tranh chấp liên quan đến đất đai là khác nhau. Nếu bạn chưa biết giải quyết tranh chấp lối đi chung như thế nào? Hãy theo dõi cách giải quyết tranh chấp lối đi chung như sau:
– Hòa giải tranh chấp đất đai:
*Tự hòa giải hoặc thông qua hòa giải ở cơ sở
Tại khoản 1 Điều 202 Luật Đất đai 2013 quy định: “Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở”
Hòa giải tranh chấp đất đai là cách thức giải quyết được Nhà nước khuyến khích nhưng kết quả giải quyết không bắt buộc các bên phải thực hiện mà phụ thuộc vào sự thiện chí của các bên.
*Bắt buộc hòa giải tại UBND cấp xã
Tại khoản 2 Điều 202 Luật Đất đai 2013 quy định: “Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải”
Theo đó, nếu các bên tranh chấp không hòa giải được nhưng muốn giải quyết tranh chấp thì phải gửi đơn đến UBND cấp xã nơi có đất để hòa giải; nếu không hòa giải sẽ không được khởi kiện hoặc gửi đơn đề nghị UBND cấp huyện, cấp tỉnh giải quyết.
Lưu ý: Hòa giải là phương thức giải quyết bắt buộc đối với tranh chấp đất đai. Do đó, đối với tranh chấp liên quan đến đất đai (tranh chấp mở lối đi chung – tranh chấp dân sự) thì không bắt buộc phải thực hiện hòa giải.
– Đề nghị UBND cấp huyện, cấp tỉnh giải quyết
Theo khoản 2 Điều 203 Luật Đất đai 2013 quy định tranh chấp mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất quy định tại Điều 100 Luật Đất đai 2013 thì đương sự chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết:
+ Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền (nếu tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân với nhau thì nộp tại UBND cấp huyện).
Trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính.
+ Khởi kiện tại Tòa án nơi có đất tranh chấp theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.
– Khởi kiện tại Tòa án nhân dân
Căn cứ khoản 1, 2 Điều 203 Luật Đất đai 2013 quy định các tranh sau đây thì đương sự được khởi kiện tại Tòa án nhân dân gồm:
+ Tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai.
+ Tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai. Theo đó, để được khởi kiện tranh chấp đất đai phải đáp ứng đủ các điều kiện sau:
- Người khởi kiện có quyền khởi kiện.
- Tranh chấp thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án theo loại việc.
- Tranh chấp chưa được giải quyết.
- Tranh chấp đã được hòa giải tại UBND cấp xã.
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung thuộc về ai?
Khi xảy ra tranh chấp về lối đi chung, người dân có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp. Việc giải quyết tranh chấp lối đi chung sẽ do cơ quan có thẩm quyền theo quy định gaiir quyết. Vậy, thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung thuộc về ai? Hãy theo dõi nội dung dưới đây để nắm rõ hơn về vấn đề này nhé.
Căn cứ Điều 202, 203 Luật Đất đai 2013 quy định thẩm quyền giải quyết tranh chấp như sau:
– Trường hợp không có giấy tờ về quyền sử dụng đất hoặc các tài liệu tương đương tại Điều 100 Luật Đất đai 2013, thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung là UBND hoặc Tòa án.
– Trường hợp có giấy tờ về quyền sử dụng đất, thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung sẽ thuộc về Tòa án.
Căn cứ Điều 202, 203 Luật Đất đai 2013 và Điều 25,26, 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định việc giải quyết tranh chấp lối đi chung như sau:
– Yêu cầu UBND xã, phường hòa giải
Trường hợp các bên không thể tự hòa giải có thể làm đơn hòa giải gửi đến UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải. Chủ tịch UBND xã có trách nhiêm tổ chức hòa giải tranh chấp đất đai tại địa phương mình, thời hạn hòa giải tối đa 45 ngày kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai.
– Yêu cầu UBND huyện giải quyết/khởi kiện tại Tòa án
+ Trường hợp lối đi chung có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các giấy tờ liên quan, các bên khởi kiện tại Tòa án nhân dân huyện nơi có lối đi chung tranh chấp.
+ Trường hợp lối đi chung không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và các giấy tờ khác, có thể nộp Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lên UBND cấp huyện hoặc Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có lối đi chung đang tranh chấp.
Hoặc, trường hợp nộp Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lên UBND cấp huyện nhưng một trong các bên không đồng ý với kết quả giải quyết thì có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân để được giải quyết.
Theo đó, tùy thuộc vào tranh chấp lối đi chung có giấy chứng chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các loại giấy tờ chứng minh quyền sử dụng hay không sẽ có cơ quan giải quyết tranh chấp khác nhau.
Thông tin liên hệ
Trên đây là nội dung bài viết liên quan đến vấn đề “Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung thuộc về ai 2023?”. Hy vọng bài viết có ích cho độc giả, Luật đất đai với đội ngũ luật sư, luật gia và chuyên viên pháp lý dày dặn kinh nghiệm, chúng tôi sẽ cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý như giải quyết tranh chấp đất đai tại tòa an. Chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe mọi thắc mắc của quý khách hàng.
Câu hỏi thường gặp
Theo khoản 24 Điều 3 Luật Đất đai 2013 quy định tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai.
Do đó, tại khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP quy định đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại UBND xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp theo quy định tại Điều 202 Luật Đất đai 2013 thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
Đối với tranh chấp khác liên quan đến quyền sử dụng đất như: tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,… thì thủ tục hòa giải tại UBND xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp không phải là điều kiện khởi kiện vụ án.
Vì thế, trường hợp tranh chấp lối đi chung phải được giải quyết qua con đường thỏa thuận trước tiên và được nhà nước khuyến khích, sau đó các bên có thể đến UBND xã nơi tranh chấp. Sau khi không đi đến thỏa thuận cuối thì mới giải quyết qua con đường tố tụng.
Việc thể hiện lối đi chung trên sổ đỏ được tiến hành theo quy định tại Thông tư 23/2014/TT-BTNMT và có thể được ghi hoặc không ghi trên sổ đỏ, chi tiết như sau:
– Căn cứ điểm b khoản 1 Điều 12 Thông tư 23/2014/TT-BTNMT quy định đường đi/lối đi chung mà là công trình xây dụng theo tuyến thì không được thể hiện trên Mục III “Sơ đồ thửa đất, nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất trên Giấy chứng nhận”:
…
b) Những trường hợp không thể hiện sơ đồ gồm:
…
– Đất xây dựng công trình theo tuyến. Ví dụ: “Đường giao thông, đường dẫn điện, đường dẫn nước của tổ chức đầu tư xây dựng theo hình thức BOT”.
…
Hai là, nếu lối đi chung được hình thành do hiến đất làm đường thì ghi thông tin tại mục “IV. Những thay đổi sau khi cấp giấy chứng nhận” trên sổ đỏ. (Khoản 4 Điều 1 Thông tư 09/2021/TT-BTNMT)
Ba là, ghi nhận lối đi chung là kết quả của việc thực hiện quyền sử dụng hạn chế đối với bất động sản liền kề trên sổ đỏ được ghi nhận tại phần Ghi chú của sổ hồng (Khoản 1 Điều 11 Thông tư 23/2014/TT-BTNMT)
Theo đó, lối đi chung vẫn được ghi nhận trên sổ hồng/sổ đỏ nếu như đây là lối đi thể hiện quyền sử dụng hạn chế đối với bất động sản liền kề hoặc được hiến/tặng cho.
